Temiz su tesisatı, sayaçtan veya bağımsız sistemlerde suyun kaynağından başlayarak kullanma yerlerine kadar olan temiz su boru donanımları ve aygıtlarını içerir. Temiz su tesisatı;  Soğuk su tesisatı  Sıcak su tesisatı olmak üzere iki ana bölümde incelenir. Temiz su tesisatları, su sayacından itibaren başlar. Su sayacından önceki kısım çoğu zaman belediyeler tarafından yapılmaktadır. Temiz su tesisatında uyulması gereken kurallar şunlardır; 1) Temiz su tesisatlarında kullanılan borular, fittings ve kolektörler galvanizli olmalıdır. Ya da termoplastik (polipropilen) borular kullanılmalıdır. 2) Borular diş açarken;  Dişlerin bozulmaması için pafta lokmaları sık sık yağlanmalıdır. Dişler arası talaş temizlenmeli ve kullanılan fittingsler temper döküm olmalıdır.  Açılan dişler üzerine teflon veya keten sarılıp sülyan boya ile boyanmalıdır.  Sızdırmazlığı sağlamak amacıyla manşon ve benzeri parçalar anahtarla tutularak bir seferde sıkılmalıdır. Aksi takdirde galvaniz dökülür. 3) Gerekirse temiz su tesisatlarında, sayaç yönünde suyun boşaltılmasını sağlamak amacıyla yatay borulara %1 eğim verilmelidir. 4) Açıktan döşenen borular mutlaka kelepçelenmelidir. Boru ekseninin duvardan açıklığı 3 inç ’e kadar 4cm, 3 inç ve daha büyük borularda 5–6 cm olmalıdır. 5) Bina dışında toprak altına döşenecek borularda donmaya karşı önlem almak için bölgesine göre 60 – 80 – 100 cm derinlikte gömülerek izolasyon yapılmalıdır. Ayrıca ağır vasıta geçecek yerlerde gerekli önlem alınmalıdır. 6) Kolektör yapımında kaynak kullanılmamalıdır. Eğer kullanılması zorunlu ise yeniden galvanizlenme işlemi gerçekleştirilmelidir. 7) Ülkemizde, genelde borular duvar içi tesisat olarak döşendiğinden yağlı boya ile boyanıp yağlı kâğıtlarla sarılıp gerekirse ziftlenmelidir.8) Sıcak ve soğuk su boruları aynı zamanda döşendiği için bakış yönünde soğuk su borusu sağ tarafa, sıcak su borusu sol tarafa takılır. Özellikle banyolarda bu konuya dikkat edilmelidir. 9) Tesisat çekildikten sonra mutlaka basınç testi uygulanır. Tesisata test yapılmadan önce bütün çıkışlar kör tapa ile kapatılır. Tesisata su basılarak kör tapadan tesisatın havası alınır. Daha sonra, en az işletme basıncının 1,5 katı basınç uygulanarak basınç sabitlenir. Test cihazındaki manometreden 30dk. sonra basınç değerine bakılarak düşme olup olmadığı kontrol edilir. Eğer basınçta düşme varsa kaçak yeri bulunur. Gerekli tamirattan sonra tekrar teste tabi tutulur. 10) Ana dağıtım ve kolon boruları mümkün olduğunca açıktan geçirilmeli; her kolon, vanalarıyla ayrı ayrı kapatılabilmeli ve suyu boşaltabilmelidir. Ayrıca, ana dağıtım boruları ve kolonlar ayrı renklere boyanabilir. (Sıcak su kırmızı, soğuk su mavi.) 11) Her katın bağımsız olarak kapatılabilecek vanaları olmalıdır. 12) Borular kesinlikle kiriş, kolon gibi taşıyıcı elemanlar delinerek veya kırılarak geçirilmemelidir. 13) Vanalar kolay ulaşılabilecek noktalara yerleştirilmelidir. 14) Birbiriyle yan yana geçecek tesisatlarda terleme göz önünde bulundurulup soğuk su tesisatı alttan geçirilmelidir. 15) Tüm kullanma suyu tesisatı kullanım noktalarına doğru yükselerek çekilmelidir. Böylece tesisatın hava yapması önlenmelidir. 16) Armatürlerden çıkan sesler, su vasıtasıyla yayılır. Yayılan bu ses özellikle, metal borulu tesisatlarda boru cidarlarında temas sesi olarak ortaya çıkar. Bu sebeple de tavan ve duvarla yapılan her bağlantıda ses köprüsünü engelleyecek şekilde kelepçelerde temas sesi engelleyici conta, kalın lastik bant, duvar geçişlerinde yumuşak ara beslemeli kaplama kullanılması gerekir. 17) Sıva altı tesisatlarda döşenen borular inşaat teliyle çeşitli noktalardan sabitlenmeli, duvarda borular için açılan kanallar sıva ile boşluksuz şekilde doldurulmalıdır. Aksi taktirde ses oluşabilir. 18) Tesisatta ses oluşumunu engellemek için, boru çaplarını iyi belirlemek gerekir. Küçük seçilen boru çaplarıda ses oluşumuna neden olabilir. 19) Çok yüksek basınçlarda oluşabilecek ses oluşumunu engellemek için, armatürlerden önce basınç düşürücüler koymak gerekir.

Sıhhi tesisat arızalarının saptanıp, sebebinin anlaşılması ve tamir yöntemlerinin belirlenmesi işlemlerine sıhhi tesisat arıza tespiti denir. Bu arızaları sıralayacak olursak:

• Conta arızaları: Musluklardan su sızıntısına sebep olabilir. Önlem alınmazsa kabarık bir fatura ile karşı karşıya kalabilirsiniz.
• Musluk yuva arızaları: Sekman başları kırılmış ya da gevşemiş ise yenisi ile değiştirilmesi gerekir. Aksi takdirde musluk vanası boşa dönecektir.
• Musluk yatak arızaları: Musluk yatağının bollaşması, çatlaması ya da kırılması durumunda musluğun alt kısmında sızıntı meydana gelebilir. Sızıntı iç taraftan dolap altlarına kadar ilerleyebilir.
• Gider arızaları: Tesisat giderleri tıkanıklığı sebebiyle giderlerde hoş olmayan kokular meydana gelebilir ve giderden gönderilen su tekrar geri gelebilir.
• Tesisat boru ve pimaş arızaları: Tesisata kadar ilerleyen borular tıkanıklık sebebi ile iş görmez hale gelebilir ve alt kata su kaçağı sızabilir.
• Ana vana arızaları: Bina girişinde yer alan ana vanaların gevşemesi, contalarının deforme olması ya da şehir şebekesinden ana vanaya gelen borularda tıkanıklık yaşanması sebebiyle vanalar çalışmaz hale gelebilir.
• Sifonlarda yaşanabilecek arızalar: Sifon tıkanıklığı, kapak arızaları, sızıntı yapması, pis koku yayması gibi problemler baş gösterebilir.
• Atık su tesisatlarında yaşanabilecek arızalar: Ses yapması, böcek kurt solucan gibi hayvanların tesisata sızması, kötü kokular yayılması gibi problemler baş gösterdiğinde sifon bağlantı yerinde delik ya da çatlak meydana gelmiş olabilir.

Öncelikle sistemin kurulumu aşamasında gereken özen ve önemin gösterilmemesi, ileride birçok tesisat problemini beraberinde getirmektedir. Standartlara uygun parçalar kullanılsa bile döşeme esnasındaki hatalar kalıcı problemlere yol açabilir.

Öte yandan birçok tesisat tamirat esnasında ciddi biçimde hasar almaktadır. Tamirat işlerinin uzman kadrolar tarafından yapılması sıhhi tesisat sisteminin ömrünü uzatan başlıca etkenlerdendir.

Bununla birlikte giderlere yabancı maddelerin atılması, bilinçsiz kimyasal kullanımı, tesisatın sonradan değiştirilmesi gibi kullanım hataları sıhhi tesisat sistemlerine en çok zarar veren etmenlerdendir.

Şunu hatırlatmakta fayda görüyoruz. Sıhhi tesisat problemleri çoğu zaman sağlığınızı doğrudan etkiler. Problemlerin çözümünde profesyonel bir ekip tercih etmeniz maliyetlerinizi azaltır, sorunların kesin olarak giderilmesinde sizlere zaman kazandırır.

Tesisat sistemi kurulurken pis suyun atılma şekli oldukça önem arz eder. İnsan sağlığına zararlı olan bu suların şehir kanalizasyonuna, şehir kanalizasyonlarının bulunmadığı yerlerde ise süzme veya çökertme çukurlarına atılması gerekir. Pis suların kokusunun ve gazının sağlıklı bir biçimde dışarıya taşınmasına, boruların böceklerle temas etmemesine, sızdırmaz olmasına, çabuk kırılmayan ve dayanaklı olmasına dikkat edilmelidir.

Yukarıda kısaca detaylandırılan kriterlerden bir tanesinin bile ihmal edilmesi, çok ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.

Evlerimiz içerisinde bulunan lavabolar, duş tekneleri, evyeler, banyo küvetleri, klozetler, giderler, bataryalar başlıca sıhhi tesisat elemanlarındandır. Örneğin sistemin kurulumundan sonra düzenlemelerin kontrolünü sağlamak için musluklar ve muslukların içerisine contalar eklenir.

Aslında sık sık yaşadığımız conta sorunları bir sıhhi tesisat problemidir. Ya da klozet musluklarının çalışmaması, giderlerin tıkanması, tesisat borularındaki sızıntılar, evyelerden gelen pis koku, günlük hayatımızda sık sık yaşadığımız irili ufaklı sıhhı tesisat sorunlarındandır.

Sıhhi tesisat nedir sorusuna cevap verirken, dairelerimiz içerisindeki temiz su ve pis su tesisatlarına birkaç soru ile farklı bir açıdan bakalım.

Sıhhi tesisat nedir? En kısa tanımıyla, bir kuyudan ya da kaynaktan alınan suyun her yapıya temiz olarak ulaştırılıp pis suyun boşaltılması ve kullanılan pis suyun dışarı atılması için gereken boru hatlarına sıhhi tesisat adı verilir. Dolayısıyla sıhhi tesisat kavramı temiz su ve pis su tesisatlarının tamamını kapsar.

Banyo kişisel temizlik ve bakım gibi günlük ihtiyaçlarımız için kullandığımız vazgeçilmez  yaşam alanlarımızdan bir tanesidir. 

Doğru şekilde dizayn edilmiş bir banyo hem kullanım konforu sunar hem de sağlık açısından önemlidir. Bundan dolayı banyo dizaynının uzmanlar tarafından yapılması gerekmektedir. Banyoyu eğitimli, uzman kişiler projelendirilmeli ve bu projeye göre tesisat döşenmelidir. Banyomuzda klozet, küvet, lavabo, duş teknesi, duşa kabin, banyo dolabı, çamaşır makinesi gibi malzemeler kullanılmaktadır ve bunlar yerleştirilirken kullanım rahatlığı, teknik ve genel özelliklerine dikkat edilmelidir.

• İdeal bir banyo yaklaşık  15m2 olmalıdır

• Banyo elemanlarının yerleri seçilirken temizliği göz ardı edilmemeli.

• Duş bölümünün duşa kabinle kapanması önemlidir, aksi halde sıçrayacak sular banyo dolabına, varsa çamaşır makinemize zarar verebilir.

• Duş bölümü havalandırmaya yakın olması, hem içerideki buharın kolay atılmasına yarar, bu sayede tavanda terleme ve küflenmenin önüne daha kolay geçilebilir.

• Lavabo konulacak yer giriş kapısına yakın olmalıdır.

• Lavabo  sudan etkilenecek malzemelere en az 40-50 cm mesafeye konulmalıdır

• Lavabonun yakınına banyo dolabı olmalıdır

• Klozet, kötü kokuların çabuk çıkması için, havalandırma penceresinin  yakınında olmalıdır

• Klozeti rahat kullanmak için, diğer malzemelerle arasında en az 30-40 cm mesafe olmalıdır.

• • Çamaşır makinesi, sulardan etkilenmeyecek bir noktaya kurulmalıdır.  Sağında veya solunda 40-50 cm kirli sepeti için boşluk bulunmalıdır

  • Kapı tam açılır durumda, içerideki vitrifiye yerleri seçilirken birbirine engel teşkil etmemelidir.

  • Küçük banyolarda ise rezervuarınız gömme olması, banyo dolabınız lavabo altı ve üstü modeller tercih edilmesi size yerden tasarruf sağlar.

Günümüzün 30 dakikasını banyoda geçirdiğimizi var sayarsak ömrümüzün yaklaşık 2 yılı banyoda geçmektedir, burdan şu sonucu çıkarabiliriz, banyoların yaşamımızda yeri önemlidir.

Banyo vitrifiye,armatür ve banyo mobilyaları hakkında birtakım merak edilen bilgiler vermeye çalışacağım. Bu bilgilerle vitrife, armatür, ve banyo mobilyalarının özelliklerini anlamada, doğru seçme ve kullanmada faydası olacağını düşünüyorun.

İnsanın temel ihtiyaçlarından biriside temiz suya ulaşım, beden temizliğidir ve bunu sağlanmasında banyoların yeri büyüktür, banyolar yapılarımıza hem değer katar ve hemde yaşam konforu oluşturur. Banyomuzda doğru malzemelerin seçimi için gereksinimleri ve özellikleri bilmemiz gereklidir.

Vitrifiye Nedir ?

Vitrifiye: çoğunluğu kil, kaolin ve diğer maddelerin belli oranda karıştırılarak kalıplarda pres ile şekillendirilmesi, kuvars ve feldspat ile kaplanarak ısıtılmasıyla oluşan sırlı, parlak olan, tuvalet taşı, lavabo , klozet, duş teknesi, küvet gibi malzemelere verilen genel isim ve inşaat terimidir.

Armatür Nedir ?

Armatür: temiz su tesisatının son elemanıdır, suyun istenilen değerlerde akmasını ayarlamamızı sağlayan, musluk, batarya, vana, gibi tesisat malzemelerine verilen genel addır.

Banyo Mobilyası Nedir ?

Çoğunlukla ahşap ve ahşap görünümlü malzemelerden yapılan, havlu, bakım ürünleri , temizlik maddeleri gibi malzemelerin muhafazasına yarayan eşyalardır. Banyo dolabı, lavabo tezgahı, çamaşır dolabı gibi isimlendirilirler.

Vitrifiye Seçerken Nelere

Dikkat Etmeli ?

• Uzman kişilerden yardım alın.

• Vitrifiye üretici uyarılarını okuyun.

• Kurulum talimatlarına dikkat edin

• Özellikle küçük banyolarda hareketi kısıtlamayacak ölçülerde olmamasına dikkat edin.

• Vitrifiye elemanın banyo mobilyanızın özellikleriyle uyumlu olup olmadığını kontrol edin.

• Seçilen vitrifiyenin montaj bilgilerinin, armatür ve mobilyalarla uyumlu olup olmadığını kontrol edin.

• Banyo Ölçülerinize engel teşkil etmemesine dikkat edin.

• Tesisat için bırakılan ağızların, vitrifiye ile uyumunu kontrol edin, örnek verecek olursak, alttan çıkışlı klozeti duvardan çıkışlı klozetin yerine kullanamazsınız.

• Vitrifiye montaj parçalarının eksik olup olmadığını kontrol edin.

• Vitrifiye malzemenin defolu olup olmadığını kontrol edin.

Armatür Seçerken Nelere Dikkat Etmeli ?

• Uzman kişilerden yardım alın.

• Üreticinin uyarılarına dikkat edin.

• Kullanma talimatlarına uyun.

• Vitrifiye elemanlara uyumunu kontrol edin

• Banyo Ölçülerinize engel teşkil etmemesine dikkat edin.

• Parçalaın eksik veya defolu olup olup olmadığını kontrol edin.

Banyo Mobilyası Seçerken Nelere Dikkat Etmeli ?

• Uzman kişilerden yardım alın.

• Üreticinin uyarılarını okuyun.

• Sudan etkilenip, etkilenmediğine dikkat edin.

• Kullanma talimatlarına okuyun.

• Armatür ve vitrifiye elamanlarla birlikte kullanımına engel durum olup olmadığını kontrol edin.

• Banyonuzun ölçülerini alın ve bu ölçüler üzerinden mobilya seçimi yapın

• Montaj parçalarının eksik olup olmadığını kontrol edin.

• Tesisat geçiş hatlarını belirleyin.

• Montaj tespit noktalarının, elektrik ve su tesisatına zarar vermemesine çok dikkat edin.

Su yerkürede içinden geçtiği toprak katmanlarından etkilenerek çeşitli özellikler gösterir.

Katmanlardan karışan mineraller, tuzlar, suyun tadında ve kokusunda farklılıklara sebep olur.

Yüzeyde biriken suda çeşitli bakteri ve mikroplar üreyebilir, yosun,çamur ve bitkiler suda renklenmeye sebep olabilir, suyun kalitesini bu etkiler belirler.

Kimyasal özellikleri ne belirler?

​

            Suyun kimyasal özelliğini yüzeyden karışan tuzlar ve mineraller ilgilidir. Gazların suya nüfuz etmesi, tuzlar, asitler suyun kimyasal özelliğini belirler.  Magnezyum bikarbonatlar, kalsiyum suyun geçici sertliğidir. Sülfat, klorür, nitrat ve fosfat suyun kalıcı sertliğidir.

Fiziksel özellikleri ne belirler?

​

            Suda kolaylıkla fark edilen renk farklılıkları,  suda çözülü olmayan, ayrıştırılabilen, hissedilen maddeler suyun fiziksel özelliklerinde belirleyici unsurdur

Renk:  suda asılı halde olan organik kolloidal maddelerden kaynaklanır

Koku- lezzet:  yosun gibi benzeri oluşumlar suda koku ya sebep olur. Karbondioksit ve oksijen gibi gazlar rahatsız etmeyen iyi etkiler verir.

İçme suyu 7-12 ºC olmalıdır.

Biyolojik özellikleri ne belirler?

​

            Suyun biyolojik özelliğini içerisinde bulunan bakteriler belirler,  bakterilerin hepsi sağlık için sakıncalı değildir, basilli, dizanteri, kolera, tifo ve para tifo zararlı bakterilerin başında gelir  genellikle yüzeyde bulunan sulara ,insan faktörü ile bulaşır. 100 adet alınan 100 ml numunelerin %95 inde koliform bakterilerin bulunmaması gerekir

Binamızda mutfak, tuvalet ve banyo gibi temizlikte ve günlük ihtiyaçlarımız için kullanılan suyun, bina dışında bulunan rögara bağlı olan ve geneli pvc boru ile bir ağ gibi binamızı saran tesisata, atık su tesisatı denir.

Atık su tesisatı,ana boru, kolon boru,  kat borusu, bağlantı borusu, havalık boru gibi bölümlerden oluşur.

Atık su tesisatında dikkat edilmesi gerekilen hususlar şunlardır;

​

• Dikey hattan yatay hatta birleşen noktalar iki açık direkle bağlanmalı.

• Tesisatta akıntı kolay olacak şekilde tesisat oluşturulmalı.

• Alt kat boruları en kısa yoldan bina dışına çıkmalı.

• Kat boruları mümkün olduğu kadar kısa olmalı.

• Yatay eksende döşenen borular %2 eğimde döşenmeli.

• Kolon hatları çatıya kadar çıkarılıp havalık bırakılmalı, havalığın çapı düşürülmemeli

• Zeminde döşenen borular ince kumla beslenmeli, üzerine moloz gibi sert malzemeler temas etmemeli.

• Tesisat döşenirken, borulara pislik, moloz ve harç girmemesine dikkat edilmeli, çapına uygun kapama başlığı ile kapatılmalı.

• Tesisat imkan oldukça aynı marka borularla döşenmeli.

• Tesisat boruları doğru contalar ile eklenmeli

• Vitrifiye malzemeleri montaj kuralları ile atık su tesisatının uyumlu olmasına dikkat edilmelidir.

Tesisat problemlerinden dolayı mağdur olmamak için montaj kurallarına uymalıyız, tesisat kaçakları binamızın mukavemetine zarar verebilir, hatalı imalatlar sebebi ile mağdur olan kişi sayısı azımsanmayacak kadar çoktur. Tamiri büyük maliyetlere sebep verebilir, bu yüzden montaj kurallarına riayet etmemiz faydamızadır.

• Tesisat işlerimizde eğitimli uzman kişilerden yardım almalıyız.

• Kullanılacak malzemelerde üreticinin verdiği uyarılara dikkat edilmelidir.

• Mobilya ve benzeri elemanların duvara sabitlenmesi göz önünde bulundurulmalı tesisat hatları buna göre döşenmelidir.

• tesisat hatlarında değişim gerekirse bununla ilgili ataşman hazırlanmalıdır.

• Metal borular kirece maruz kalmamalıdır, kılıf vb. ile koruma yapılmalıdır

• Sıva üstü boru elemanları duvardan 3-4 cm yi geçmeyecek şekilde kelepçelenmelidir.

• Sıcak tesisat boruları dikey eksende solda , yatay eksende altta olmalıdır.

• Temiz su boruları yatay eksende sayaç tarafına %1 eğimle döşenmelidir.

• Tesisat tamamlandıktan sonra basınç ile test edilmelidir.

• Sızdırmazlık için teflon bant kullanılmalıdır.

• Test öncesi çıkışlar doğru bi şekilde kapatılmalı, iki kat basınç ile test 24 devam etmelidir.

• Şebeke basıncında 48 saat test devam etmelidir, sızdırmazlık kontrol edildikten sonra test sonlanmalıdır.

• Yapının dışarısında kalan borular donmaya karşı en az 60 cm gömülmelidir.

• Ağır hareketli yüke (otopark vs.) maruz kalan bölümlerde önlem alınmalıdır.

• Tesisat için paslanacak malzemeler kullanılmamalıdır.

Sıhhi tesisat, yapı içinde ve dışında, ihtiyaç duyulan her noktaya temiz su temini, gerektiği kadar depolanması, istenilen değerde ısıtılması ve kullanılan atık suların toplanarak bina dışına en kısa yoldan taşınması,atık suların arıtma sistemlerine aktarımı, çatı, teras, balkon vs. gibi alanlardaki yağmur sularının şehir yağmur hattına taşınması gibi mevzuları kapsamaktadır.

       Temiz su tuvalet, banyo, mutfak vs. gibi  alanlara gereken basınçta ve sıcaklıkta, atık su, tuvalet, banyo, mutfak gibi alanlardan  toplanarak bina dışına sızıntısız iletilmelidir.

Bunun için;

• Eğitimli uzman kişilerden yardım alınmalıdır

• Temiz suya dışarıdan  madde karışması ihtimaline mahal verecek riskler önlenmelidir

• Yapı temiz su ihtiyacı için örneğin dairede en az 25 mm boru çapı kullanılmalıdır.

• Kullanılacak aygıt sayısına, gereken basınç ihtiyacına  göre gerekli durumlarda su depolanmalıdır ve  boru çapı hesaplanmalıdır.

• Yapı özelliklerine uygun, kullanılacak tesisat malzemeleri doğru seçilmelidir.

• Temiz ve atık su sistemi için gereken havalandırma, ısı yalıtımı, ses yalıtımı ve ayırma sistemlerine önem verilmelidir.

• Gelecekte oluşabilecek aksaklıklar göz ardı edilmemeli, ve tesisat buna göre, sıva altı veya ankastre döşenmelidir.

• Tesisat döşenirken mutfak, banyo vs  mobilyalarının özellikleri dikkate alınmalıdır.

• Tesisatta donma ve aşırı ısınma gibi dış etkenler, göz önünde bulundurulmalı, kullanılacak malzeme, tesisat geçiş hatlarını bu gibi unsurlar belirlemelidir.